Gebitsverzorging bij de huisdieren

Net zoals bij de mens is een goede tandverzorging bij onze huisdieren zeer belangrijk. Tandaandoeningen is een vaak voorkomend probleem bij onze huisdieren. De meeste huisdieren worden vroeg of laat met tandproblemen geconfronteerd. Deze worden vaak pas opgemerkt als ze zich al in een vergevorderd stadium bevinden.  Het dier ondervindt ernstig ongemak en pijn. De problemen kunnen ook een effect hebben op de algemene gezondheid van het dier. Dit komt doordat bacteriën van de mondholte in de bloedbaan terecht komen. Een goede tandhygiëne is dus zeer belangrijk en moet goed opgevolgd worden. 
 

De meest voorkomende tandproblemen

Tandplak en tandsteen

Tandplak veroorzaakt ontsteking van het tandvlees en paradontitis. Het accumuleert zich snel op het tandoppervlak en onder het tandvlees. Tandplak ontstaat doordat er voedselresten aan de tand blijven hangen. Wanneer tandplak niet tijdig verwijderd wordt zal dit gaan mineraliseren tot tandsteen. Tandsteen zorgt ervoor dat het tandoppervlak ruwer wordt. Hierdoor kan er zich nog gemakkelijker meer tandplak aan het tandoppervlak gaan vormen. Het hele proces van de vorming van tandplak tot tandsteen wordt hierdoor vergroot. Tandplak zal uiteindelijk leiden tot ontsteking van het tandvlees (gingivitis) en in een verder stadium tot paradontitis. Het is belangrijk dat de vorming van tandplak en uiteindelijk tandsteen voorkomen wordt. 

Paradontitis of ziekte van de ondersteunende weefsels van de tand

Paradontitis is een van de meest voorkomende tandproblemen bij de hond en de kat. Het begint als een ontsteking van het tandvlees en evolueert dan uiteindelijk naar paradontitis. Bij paradontitis is niet enkel het tandvlees ontstoken maar ook de weefsels die de tand omringen. Het wordt veroorzaakt doordat tandplak zich opstapelt aan het oppervlak van de tand. Tandplak bevat bacteriën die het tandvlees  irriteren en die een ontsteking kunnen veroorzaken. De bacteriën uit de mondholte kunnen ook in de bloedbaan terecht komen. Deze bacteriën reizen mee met het bloed naar verschillende organen zoals: het hart, de lever en de nieren en kunnen ook daar schade veroorzaken. Paradontitis zal uiteindelijk in een vergevorderd stadium resulteren in het uitvallen van de tanden. 

Tandfracturen

Tandfracturen zijn een vaak voorkomend probleem bij de hond en in mindere mate bij de kat. De hoektanden zijn hier het meest gevoelig aan maar het komt ook voor bij de snijtanden en de kiezen. Tandfracturen kunnen veroorzaakt worden tijdens het spelen, sporten, kauwen en  bij andere ongelukken. Afhankelijk van de soort en de ernst van de breuk zal de tand al dan niet getrokken moeten worden.

Gebitsproblemen bij jonge dieren

Rond de leeftijd van acht weken zouden alle melktanden aanwezig moeten zijn in de mondholte. Melktanden zijn iets scherper, kleiner en dunner dan de tanden van het volwassen gebit. Vanaf twaalf weken ouderdom is het mogelijk om een gemixt gebit op te merken, waar zowel melktanden als volwassen tanden aanwezig zijn. Wanneer in het melkgebit een melktand afwezig is, is het zeer waarschijnlijk dat de volwassen tand ook afwezig zal zijn in het volwassen gebit.

Onder normale omstandigheden zou op de leeftijd van zes maand alle tanden van het volwassen gebit aanwezig moeten zijn in de mond. Normaal gezien zijn de melktand en zijn vervanger (de volwassen tand) nooit op hetzelfde moment aanwezig in de mondholte. Wanneer dit zich wel voordoet, spreken we van een persisterende of blijvende  melktand. De persisterende melktand zal het normale eruptieproces van de volwassen tand gaan bemoeilijken. 

De persisterende melktanden zorgen ervoor dat de andere volwassen tanden slecht of moeilijk doorkomen en weinig plaats hebben om hun normale positie in te nemen. 

Om de normale positie van de volwassen tanden te behelpen moet de persisterende melktand zo snel mogelijk verwijderd worden. Het is geen garantie dat, wanneer de melktanden  in een vroeg stadium verwijderd worden, de volwassen tanden in een normale positie zullen uitkomen. 

Hoe kan je tandproblemen herkennen?

• Tanden bedekt met tandsteen
• Slecht ruikende adem
• Minder eetlust of gewichtsverlies
• Loszittende of verkleurde tanden
• Geïrriteerde reactie bij aanrakingen rond de bek
• Kwijlen of het laten vallen van eten en of speeltjes
• Bloedingen in de mond
• Knarsen of klapperen met de tanden
• Veel drinken
• Oorpijn en klapperen met de oren
• Met de kop schuren over de grond

Wat kan je preventief doen? Preventie

Het belang van een goede voeding

Het verschaffen van een gepaste voeding die instaat voor een goede tandhygiëne is zeer belangrijk. Deze voeding is specifiek ontwikkeld zodat de tand mechanisch en chemisch gereinigd wordt. Door de speciale structuur en de verhoogde concentratie vezels in de brok wordt ervoor gezorgd dat de tand maximaal in contact komt met de brok vooraleer deze in stukken breekt (mechanische reiniging). Hierdoor zal er minder tandplak geaccumuleerd worden op de tanden.  Een voorbeeld van zo’n brok is Hills Prescription diet t/d ®. De voeding bevat ook polyfosfaten die calcium uit het speeksel gaan binden. Hierdoor kunnen de calcium-ionen geen tandsteen gaan vormen op de tand.  

Het aanbieden van kauwsnoep voor de tanden

Het dagelijks aanbieden van een specifiek ontwikkelde kauwstrip of kauwstick voor tandhygiëne vermindert de accumulatie van tandplak significant. Hierdoor is er ook minder kans op het ontstaan van tandsteen en tandvleesontsteking. Er moet wel opgemerkt worden dat deze kauwsnoepjes enkel een effect hebben op de tanden waarmee er gekauwd wordt op het snoep. Kauwsnoep werkt zeer slecht bij katten aangezien deze veel minder kauwen dan honden. Er is een heel gamma van kauwbeentjes beschikbaar in de praktijk. Beentjes die in enkele minuten worden opgegeten zijn minder geschikt. Er wordt ook beter geopteerd voor grotere beentjes dan kleinere. De grootte van de kauwbeentjes moet ook aangepast worden aan de grootte van het dier. Aan sommige kauwstrips is ook polyfosfaat toegevoegd die ervoor zorgt dat de kans op het ontwikkelen van tandsteen wordt tegengewerkt. 

Het poetsen van de tanden

De meest effectieve manier voor het verwijderen van tandplak is het poetsen van de tanden. Het wordt beschouwd als ‘de gouden standaard’ voor de verwijdering van tandplak en de preventie van paradontitis.  

Vooraleer er thuis gestart wordt met het poetsen van de tanden wordt er aangeraden om de tanden en de mondholte te laten controleren door een dierenarts. Wanneer men dit niet doet en het dier al tandproblemen heeft, kan dit het probleem erger maken. Het poetsen zal stress en pijn veroorzaken bij het dier, waardoor deze dit in de toekomst niet meer zal toelaten.

Met het dagelijks poetsen van de tanden wordt er meer tandplak verwijderd dan met de mechanische reiniging door de specifieke structuur van de hondenbrokken. Bij het poetsen van de tanden wordt er gebruik gemaakt van een specifieke tandpasta, speciaal ontwikkeld voor de hond en de kat. De tandpasta helpt bij de mechanische reiniging van de tanden en bevat bepaalde bestanddelen die de vorming van tandplak gaan tegenwerken. Er dient wel  opgemerkt te worden dat de vorming van tandplak gereduceerd wordt maar tandplak zal zich nog steeds gaan ontwikkelen. Tandpasta wordt dus het best gebruikt in combinatie van mechanische reiniging door het poetsen van de tanden. Humane tandpasta is niet geschikt voor de huisdieren omdat deze fluor bevat. 

In het beste geval wordt er dagelijks gepoetst met tandpasta. Bij honden waarbij er weinig of geen gingivitis voorkomt zou het voldoende zijn om drie keer per week te poetsen. 

Andere producten voor de controle van tandplak.  

Gel voor de tanden

Wanneer het poetsen van de tanden bij uw huisdier moeilijk gaat kan er gekozen worden om te werken met een gel. Deze gel kan aangebracht worden op de tanden en het tandvlees. De gel heeft antibacteriële eigenschappen door de aanwezigheid van chloorhexidine. Het gaat de vorming van tandplak tegen. Bovendien heeft de gel een kalmerende effect op geïrriteerd tandvlees en verhelpt het een slecht ruikende adem. 

Additief voor het drinkwater

Er bestaat ook een additief voor in het drinkwater. Dit is een speciaal ontwikkelde vloeistof die aan het drinkwater van de hond of kat kan toegevoegd worden. Het werkt antibacterieel en voorkomt de vorming van tandplak. Het geeft uw huisdier bovendien ook een frisse adem. 

Het poetsen van de tanden…Hoe pak je dit nu aan? 

De gewenning aan het tandenpoetsen gebeurt het best al op een jonge leeftijd, maar kan ook op later leeftijd gestart worden. Er wordt aangeraden om de eerste keer met wat tandpasta op de vinger onder de lip van het dier de pasta uit te wrijven over de tanden. De tandpasta’s bevatten een goede smaak, waardoor dit dan ook makkelijk aanvaard wordt door uw huisdier. In een verdere stap kan dit met een vingertandenborstel gedaan worden. Men moet proberen om dit dagelijks te oefenen. Het leren is een traag proces en dit kan tot enkele dagen en zelfs tot enkele weken in beslag nemen. Wanneer de hond of kat dit allemaal toelaat kan men starten met het poetsen van de tanden met een tandenborstel. Het poetsen gebeurt het best met cirkelbewegingen. Vergeet zeker de overgang van de tand en het tandvlees niet mee te poetsen. Sommige honden accepteren enkel de vingertandenborstel. 

Hoe kunnen wij je helpen : Behandeling in de praktijk

Detartreren of het verwijderen van tandsteen

Wanneer u een van de bovenstaande symptomen opmerkt bij uw huisdier kan u best een afspraak maken om de tanden te laten controleren. Indien er tandsteen aanwezig is wordt er aangewezen om een detartrage  te laten uitvoeren. Hierbij worden de tanden gereinigd met een ultrasoon apparaat. Het tandsteen wordt verwijderd en de tanden worden gepolijst. Het polijsten wordt gedaan om het tandoppervlak weer mooi glad te maken zodat bacteriën zich moeilijker kunnen gaan vasthechten op de tanden. 

(Dit is een voor en na foto van een detartratie van een hond bij  ons in de praktijk. )